ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ…
Έργα και ημέρες του 2004
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτελούν για την
Ελλάδα μια θηριώδη επιχείρηση που
λειτούργησε καταλυτικά εντείνοντας
εγγενείς παθογένειες σε πολλά επίπεδα.
Συγκεντρώθηκαν κοινωνικοί πόροι και
χορηγήθηκαν αφειδώς στον κατασκευαστικό
τομέα και τους συναφείς κλάδους,
ενισχύοντας τη μεγέθυνση και τη
συγκεντροποίησή τους, στον τουριστικό
τομέα στην ήδη κορεσμένη Αττική, στον
τομέα των τηλεπικοινωνιών, των Μ.Μ.Ε., της
διαφήμισης και των εν γένει υπηρεσιών.
Εντάθηκε έτσι η ιστορική εξάρτηση της
ελληνικής οικονομίας από τα οικοδομικά
και τεχνικά έργα και τον τουρισμό,
πριμοδοτήθηκε η ανισομέρεια στην
ανάπτυξη των περιφερειών της χώρας και
δημιουργήθηκαν μη αναστρέψιμες
παράπλευρες απώλειες, πρωτίστως αυτές
που αφορούν το φυσικό περιβάλλον και τη
μορφή της πόλης των Αθηνών και ευρύτερα
της Αττικής.
Η εγκατάσταση του κωπηλατοδρομίου των
Ολυμπιακών Αγώνων στον υδροβιότοπο του
Σχινιά, μέσα στο ιστορικό τοπίο του
Μαραθώνα, δεν είναι το μοναδικό
παράδειγμα βαναυσότητας του κεντρικού
και αποκεντρωμένου κράτους απέναντι στο
Αττικό οικοσύστημα που, ήδη, πριν τους
Ολυμπιακούς Αγώνες, είχε διαταραχθεί και
αποδιοργανωθεί με την άναρχη, αλόγιστη
οικιστική επέκταση.
Σήμερα, σε αδόμητους χώρους, τους
καταλληλότερους και μοναδικούς για μια
μελλοντική ανάπλαση των περιοχών στις
οποίες ανήκουν, η κεντρική εξουσία
χωροθέτησε Ολυμπιακά κτίρια δεκάδων
χιλιάδων κυβικών μέτρων αμφίβολης
μελλοντικής χρησιμότητας, εξανεμίζοντας
τη δυνατότητα μελλοντικής μερικής
αποφόρτισης και ανασυγκρότησης των
περιοχών αυτών με πρωταγωνιστές τους
ελεύθερους δημόσιους χώρους.
Οι αυτοδιοικητικοί θεσμοί, απ’ την άλλη,
κατ΄ εικόνα και ομοίωση, στις
περισσότερες περιπτώσεις, των θεσμών του
κεντρικού κράτους δεν αντιπροσωπεύουν
τους πολίτες και δεν υπερασπίζονται τα
συνταγματικά διατυπωμένα δικαιώματα
τους, που η Ολυμπιακή πολιτική
καταστρατηγεί. Αντίθετα, συμπλέουν με το
κεντρικό κράτος στην εξυπηρέτηση της «εθνικής
ιδέας» ακόμα κι εκεί όπου ομάδες πολιτών
συγκροτούν αντιστάσεις και
πραγματοποιούν ενέργειες εναντίωσης
στις επιπτώσεις των Ολυμπιακών Αγώνων.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες προετοιμάζονται στο
πλαίσιο ενός καθεστώτος που προσομοιάζει
με καθεστώτα έκτακτης ανάγκης. Η
συρρικνωμένη συναινετική δημοκρατία
εκτρέπεται από τα πολιτικώς παραδεκτά
και συνταγματικά όρια χωρίς ιδιαίτερες
αντιστάσεις. Τα πολιτικά ζητήματα που
ανακύπτουν αφορούν θέματα του πολιτικού (και
νομικού) μας πολιτισμού, πολύ περισσότερο
πού στην Ελληνική γλώσσα οι λέξεις πόλη,
πολιτική, πολίτης, πολιτισμός έχουν κοινή
ρίζα.
Έργα και
ημέρες του 2005
Παρ’ όλ’
αυτά, υπάρχουν ακόμα περιθώρια στυγνής
εκμετάλλευσης του φυσικού και του
ανθρώπινου πλούτου πάνω στους δρόμους
που χάραξε το 2004. Τα νομοσχέδια με τα
οποία εσχάτως μας βομβαρδίζουν το
ΥΠΕΧΩΔΕ και το Υπ. Γεωργίας προετοιμάζουν
τις συνθήκες της επόμενης μέρας για την
αγοραία ρύθμιση του χώρου, ενώ συγχρόνως
ικανοποιούν και τις ψηφοθηρικές ανάγκες
της συγκυρίας.
Σκανδαλωδώς
δηλωτικό των κυβερνητικών προθέσεων
είναι το σχέδιο νόμου για τα δάση,
τροποποιητικό του υφιστάμενου 998/79, που
τιτλοφορείται κατ’ ευφημισμόν «προστασία
των δασικών οικοσυστημάτων». Η ψήφισή του
και εφαρμογή του, με την αλλαγή του
ορισμού του δάσους, θα σημάνει τον
αποχαρακτηρισμό εκατομμυρίων στρεμμάτων
δάσους και δασικών εκτάσεων, την απώλεια
–άρα- του τεκμηρίου κυριότητας υπέρ του
δημοσίου για τις πάμπολλες
διεκδικούμενες από ιδιώτες εκτάσεις και
την οριστική παράδοσή τους στους
καταπατητές προς «αξιοποίησή» τους. Η συνταγματική
εκτροπή ολοκληρώνεται με τροπολογία
εμβόλιμη στο νομοσχέδιο για τα αυθαίρετα,
σύμφωνα με την οποία θεσπίζεται η
χρησικτησία εις βάρος της εκτός σχεδίου
δημόσιας γης –δασικής ή μη- με το
πρόσχημα της «επίλυσης» του
ιδιοκτησιακού των καταπατημένων
δημοσίων εκτάσεων, ενόψει της ανάγκης
ολοκλήρωσης του Εθνικού Κτηματολογίου. Η
σημερινή κυβέρνηση, δηλαδή, θα είναι η
πρώτη από τη σύσταση του Ελληνικού
κράτους που θα επιτρέψει σε ιδιώτες την
απόκτηση κυριότητας επί δημοσίων
κτημάτων χωρίς νόμιμα αναγνωρισμένους
τίτλους(!!), με αποτέλεσμα το πολυπόθητο
Εθνικό Κτηματολόγιο να μετατραπεί
ουσιαστικά σε Κτηματολόγιο Καταπατητών.
Ίσως κιόλας να θεωρεί ότι μπορεί να
υπερηφανεύεται γι’ αυτό!
Θεωρητικά
μπορεί να το ξέραμε ότι ο καπιταλισμός σε
αναδιάρθρωση δεν εκμεταλλεύεται μόνο την
εργατική δύναμη, αλλά και το φυσικό
περιβάλλον και το χώρο γενικά. Τώρα είναι
η στιγμή όμως που το φαινόμενο λαμβάνει
χώρα με την ένταση και την ποιότητα που
επέβαλαν τα ολυμπιακά έργα. Γινόμαστε
μάρτυρες μιας βίαιης αναδιανομής της γης
εις βάρος του δημοσίου και της
αποστέρησης δημοσίων αγαθών από τις
επόμενες γενιές, προς όφελος του
ιδιωτικού κέρδους. Το ίδιο το κράτος,
εξάλλου, συστήνει ανώνυμες εταιρείες, στο
πρότυπο της «Εταιρείας Τουριστικά
Ακίνητα Α.Ε.», που θα αναλάβουν την
εκποίηση της εναπομείνασας δημόσιας
περιουσίας σε ιδιωτικά συμφέροντα. Η «ΑΓΡΟΓΗ
Α.Ε.» θα διαχειρίζεται τα δημόσια
κτήματα και η «ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ Α.Ε.»
θα παραχωρήσει την ολυμπιακή υποδομή -που
θα «περισσέψει» από την κάλυψη των
μεταολυμπιακών αθλητικών αναγκών- στους
επιχειρηματίες, για τη μετατροπή τους σε
μεγάλα εμπορικά και ψυχαγωγικά κέντρα.
Οι
ρυθμιστικοί κανόνες δόμησης και
διαχείρισης του χώρου που έχει ήδη –η΄
προτίθεται- να επιβάλλει η κυβέρνηση
εξυπηρετούν λογικές που έχουν κοινή βάση:
·
Την
εξασφάλιση ικανών εκτάσεων εντός και
εκτός σχεδίου προς οικοδόμηση και
ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων
από τις γιγαντωμένες πλέον
κατασκευαστικές εταιρείες, ενόψει του
τέλους των ολυμπιακών έργων.
·
Την
απάλειψη των νομικών «εμποδίων» -βλέπε ν/σ
για τις οικοδομικές άδειες- για την
οικοδόμηση μεγάλων οικιστικών μονάδων,
στα πρότυπα του ιδιαίτερου νομικού
καθεστώτος που απολάμβαναν τα ολυμπιακά
έργα.
·
Την
εκχώρηση αρμοδιοτήτων σχεδιασμού και
ελέγχου από τη δημόσια διοίκηση στις
ασφαλιστικές εταιρείες –είναι
χαρακτηριστικό το γεγονός της εισαγωγής
της υποχρεωτικής ασφάλισης των μελετών
και των κατασκευών τόσο στο ν/σ για τις
άδειες όσο και στο σχέδιο Π.Δ. για το
Μητρώο Κατασκευαστών Ιδιωτικών Έργων.
·
Την ένταση
του ανταγωνισμού στο επάγγελμα του
μηχανικού, με στόχο τη συγκεντροποίηση
του αντικειμένου σε μεγάλες μελετητικές
και κατασκευαστικές μονάδες, και την
πλήρη υπαγωγή του ρόλου του στα
επιχειρηματικά συμφέροντα. Στην ίδια
ακριβώς λογική κινείται και ο πρόσφατα
ψηφισμένος νόμος για τις αναθέσεις των
μελετών δημοσίων έργων.
Είναι
προφανής η ανατροπή του τρόπου
διαχείρισης του δομημένου και φυσικού
περιβάλλοντος, αλλά και των συνθηκών
άσκησης του επαγγέλματος, από την
εφαρμογή του συνόλου των νομοθετημάτων
που προωθούνται. Είναι επίσης προφανής η
οριστική πρόσδεση της ελληνικής
οικονομίας στη «λοκομοτίβα» της
οικοδομής, του τουρισμού και των
υπηρεσιών, σε συνδυασμό με την απαξίωση
των υπόλοιπων οικονομικών τομέων που
παρακολουθούμε τα τελευταία χρόνια.
Σ’ ένα
ήδη δύσβατο επαγγελματικό και
περιβαλλοντικό τοπίο, απέναντι στη
θεσμοθέτηση του πλήρους εξευτελισμού μας,
δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να
αντιδράσουμε.