Η Συσπείρωση στο ΤΕΕ: Εντός, εκτός και εναντίον…
Το
ΤΕΕ είχε ανέκαθεν δομή και πολιτική ξένη
ή εχθρική προς τους αγώνες των
εργαζομένων ή ανέργων μηχανικών. Τις
δοτές εξουσίες του αντλεί, προσφέροντας
τεχνοκρατικό άλλοθι σε κρατικές
πολιτικές, επιζήμιες ή σκανδαλώδεις. Πρόσφατα
παραδείγματα, η εκτέλεση των έργων για
τους Ο.A.
του 2004, βασικού “επιταχυντή” της
ανάπτυξης του Ελληνικού καπιταλισμού, με
δυσμενέστατες θεσμικές και
περιβαλλοντικές επιπτώσεις ή το πέρασμα
του Γ΄Κ.Π.Σ. από το δημόσιο έλεγχο, στα
χέρια τουιδιωτικού τεχνικοοικονομικού
κατεστημένου: Πρόκειται για επιλογές, που
επί χρόνια βρήκαν στην ηγεσία του ΤΕΕ,
πρόθυμους διεκπεραιωτές.
Σε αυτό τους το ρόλο, ηγετικές ομάδες του
ΤΕΕ, κυριαρχούμενες από επιχειρηματίες,
ξεπερνούν ή “ξεχνάνε” παραταξιακές και
κομματικές διαφορές και δείχνουν μια
θαυμαστή σύμπνοια, που αποδίδουν σε μια
επίπλαστη “ενότητα του χώρου των
μηχανικών”.
Η
πολιτική αυτή, επιβλήθηκε πάνω στο έδαφος
της πολυδιάσπασης και της αποδιάρθρωσης
του κοινωνικού ιστού των εργαζόμενων
μηχανικών, όπου ρίζωσε και αναπτύσσεται
ένας αποπολιτικοποιημένος λόγος και όπου
σήμερα φαίνεται να ευδοκιμούν παρατάξεις
με τοπικιστικό ή συντεχνιακό χαρακτήρα,
και με διαχωριστικές γραμμές
δυσδιάκριτες αν όχι φανταστικές.
Στα
είκοσι χρόνια της παρουσίας τους, οι
δυνάμεις της Συσπείρωσης έχουν εν
πολλοίς ταυτιστεί, για όσους τις έζησαν,
με τις κινητοποιήσεις ενάντια στις
επιπτώσεις του ισχύοντος ασφαλιστικού
νόμου και τη διεκδίκηση Ταμείου Ανέργων
Μηχανικών, με τους μεγάλους απεργιακούς
αγώνες τους, το ΄84 - ΄85 και το ΄88 - ΄89 στο
Δημόσιο, με θέσεις ενάντια στο καθεστώς
της μαύρης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα,
όπως αυτή επιβλήθηκε στη διάρκεια της
δεκαετίας του ’90, με
παρεμβάσεις σε προβλήματα που
αναδεικνύει η κοινωνική και
περιβαλλοντική επικαιρότητα .Με τη δράση
της, εντός, εκτός και ενάντια στη δομή και
τις πολιτικές του ΤΕΕ, η Συσπείρωση
προσπαθεί να προσφέρει στους
εργαζομένους και ανέργους μηχανικούς
σημείο αναφοράς, βήμα συλλογικών
διεκδικήσεων και αντίστασης.
Στην Ελληνική κοινωνία, να αποδεικνύει
ότι, παρά την εικόνα που δημιουργεί για
τους μηχανικούς ο βίος και η πολιτεία του
ΤΕΕ, δεν παύει να ακούγεται και η άλλη
φωνή.
Η
συστηματική υποβάθμιση του ΤΕΕ από την
εκτελεστική εξουσία, η κατά συρροή
περιφρόνηση του θεσμικού του ρόλου κατά
την επιβολή των αλλεπάλληλων
κυβερνητικών νομοθετημάτων,
χαρακτηρίζουν τη σημερινή συγκυρία.
Είναι λανθασμένη η εντύπωση που
δημιουργείται ή διαδίδεται για το
φαινόμενο. Δεν πρόκειται ούτε για
λαϊκισμό ούτε για κάποιο ιδιότυπο
ρατσισμό των Β. Παπανδρέου,
Ευθυμίου ή
Λαλιώτη εις βάρος των μηχανικών.
Πρόκειται για στρατηγική αντίληψη των
κυβερνώντων, την ασύδοτη επικράτηση του
οικονομικού λογισμού, το θρίαμβο της
αγοράς: Απογείωση του ανταγωνισμού (της
στρατιωτικής εμπλοκής
συμπεριλαμβανομένης), αλλεπάλληλες
υποχωρήσεις και ανατροπές του κοινωνικού
ελέγχου στα κέντρα άσκησης οικονομικών
και πολιτικών εξουσιών, με υπέρτατο
σύνθημα το «Γρήγορα, Φτηνά, Απορροφητικά!».
Στον
πυρήνα της υποβάθμισης του ΤΕΕ βρίσκεται
η υποβάθμιση του ρόλου των εργαζόμενων μηχανικών,
η υποτίμηση του μόχθου και των γνώσεών
τους, συνέπεια των νέων θέσεων και
συνθηκών εργασίας που επιβάλλουν σε
μεγάλες μερίδες τους οι εξελίξεις στις
οικονομικές και παραγωγικές διαδικασίες.
Το
ΤΕΕ καλείται να παίξει το ρόλο του εν μέσω
παγκόσμιων, θεμελιωδών ανατροπών με τις
οποίες σχετίζονται ή στις οποίες
εγγράφονται τα προηγούμενα: Ανατροπών
στις δομές της εργασίας των επιστημόνων
και της διανόησης (παιδεία, εργασιακές
σχέσεις, επαγγελματική δεοντολογία,
δικαιώματα κλπ.). Χαρακτηριστικός ο
δραματικός περιορισμός της κοινωνικής
υπευθυνότητας, παραδοσιακού θεσμικού
στοιχείου στην άσκηση του επαγγέλματος
του μηχανικού, προς όφελος μιας ασύδοτης
κερδοφορίας. Από την πανταχόθεν
βαλλόμενη αξιοπρεπή, δηλαδή κοινωνικά
υπεύθυνη άσκηση του επαγγέλματος, το μόνο
που απομένει
είναι η αστική και η ποινική ευθύνη
των μηχανικών όταν συμβεί το κακό: Όταν η
Πολιτεία καλείται να αντιμετωπίσει τις
συνέπειες αυτής της «ανάπτυξης», στην
ποιότητα και την ασφάλεια των έργων, τότε
οι μηχανικοί γίνονται το πρόχειρο θήραμα
ενός κυνηγιού μαγισσών.
Με
όρους συνδιοίκησης, από εργοδότες και
εργαζόμενους, το ΤΕΕ αντλούσε το
νομιμοποιητικό του κύρος από την
κοινωνική ευθύνη με την οποία πάντα κατά
κάποιο τρόπο επιφορτίστηκε στις
κεφαλαιοκρατικές κοινωνίες η εργασία των
επιστημόνων. Με την υποβάθμισή της, το ΤΕΕ
αφέθηκε σε μια πορεία φθοράς που καθόλου
δεν ενόχλησε, αντίθετα προσέφερε άριστα
άλλοθι και υπηρεσίες στις κυβερνήσεις
του ΠΑΣΟΚ: Ως κρατικός μηχανισμός,
απεικονίζει ανάγλυφα την επιζητούμενη
έκπτωση του κοινωνικού ρόλου της
πλειονότητας των μελών του.
«Η
ανατροπή του ρόλου και της πολιτικής του
ΤΕΕ φαίνεται ολοένα και δυσκολότερη. Όμως,
με την παρουσία μας σ’ αυτό, φιλοδοξούμε,
αυτός ο ρόλος και αυτή η πολιτική να βρουν
εμπόδια, που οι διεκπεραιωτές τους σήμερα
δεν φαίνεται να έχουν υπολογίσει».
(Συσπείρωση,
για τις εκλογές ΤΕΕ 2000)
Οι
ομάδες που έλεγξαν τη Διοίκηση του ΤΕΕ
κατά τις δεκαετίες του ’80 και ιδίως του
’90, επέβαλαν ένα πρωτοφανές καθεστώς
χαλάρωσης των θεσμών και αλαζονικής
προεδροκρατικής άσκησης εξουσίας, που
κατέληξε σε αλλεπάλληλα πραξικοπήματα
ως προσφιλή μέθοδο διοίκησης. Η
εξυπηρέτηση ατομικών επιδιώξεων, η
διαμεσολάβηση ισχυρών οικονομικών και
πολιτικών συμφερόντων, εντός και εκτός
του ΤΕΕ, πήρε σκανδαλώδεις διαστάσεις. Η
διεκπεραίωση του θεσμικού του ρόλου του
ΤΕΕ σ’ αυτό το καθεστώς χαλάρωσης των
θεσμών και αλαζονικής άσκησης εξουσίας,
με ένταση και συνέχεια, προκαλεί την
αγανάχτηση, την άρνηση ή την αδιαφορία
της τεράστιας πλειοψηφίας των μηχανικών.
Η εκτίμηση ότι τα προηγούμενα μπορούν να
αποδειχθούν ασθενές
σημείο
ενός κρατικού μηχανισμού εξ ορισμού
αντίπαλου λόγω της δομής, του ρόλου και
της πολιτικής του,
οδήγησε τη Συσπείρωση να πρωτοστατήσει
στην ανατροπή του πραξικοπήματος στις
εκλογές ΤΕΕ 2000, όπως αυτό μεθοδεύτηκε από
την κατά πλειοψηφία διορισμένη από το
ΥΠΕΧΩΔΕ Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή και
στηρίχτηκε σιωπηρά από τη ΔΚΜ, την ΠΑΣΚ
Μηχανικών και τη ΔΕΜ. Αυτή η μάχη σήμανε
την έναρξη της παρέμβασής μας κατά την
τελευταία τριετία,
με στόχο την ανακοπή μιας πορείας
παρατεταμένης εκτροπής.
Το νικηφόρο αποτέλεσμα της μάχης αυτής,
που διεξάχθηκε υποδειγματικά, με
προσχώρηση είκοσι παρατάξεων και
ανεξάρτητων υποψηφίων επί συνόλου
εικοσιτριών, αποτέλεσε
ισχυρό ράπισμα και παραμένει
προειδοποίηση για όσους προκρίνουν τα
πραξικοπήματα
ως τρόπο διοίκησης του ΤΕΕ: Γιατί
φαίνεται (το αποδεικνύουν οι πρόσφατες
μεθοδεύσεις Χριστοδουλάκη και οι
χειρισμοί της σημερινής Διοίκησης του
ΤΣΜΕΔΕ για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο)
ότι δεν πρόκειται να μας λείψουν οι
επίδοξοι επιβήτορες των προοπτικών ενός
ΤΕΕ που παραπαίει.
Οι
διαφορετικοί ορίζοντες.
Στη
σύντομη θητεία που απέμεινε στη σημερινή
απερχόμενη Διοίκηση
δεν έλειψαν θετικές τοποθετήσεις (για
το ασφαλιστικό) και σημαντικές
οριοθετήσεις, κριτικές ή καταγγελίες της
Κυβερνητικής αθλιότητας που
ξεδιπλώνεται με καταιγιστικούς ρυθμούς (με
το σημερινό πολυνομοσχέδιο για τα
ιδιωτικά οικοδομικά έργα, τα αυθαίρετα
και τις εντάξεις, τα δάση και τα ρέματα, τα
νομοσχέδια για το μητρώο κατασκευαστών
ιδιωτικών έργων, για τις μελέτες Δημοσίου,
κλπ.). Αυτό όμως που αποτράπηκε, με
προσχήματα και μεθοδεύσεις, ήταν ακόμα
και εύστοχες διεκδικήσεις και κριτικές,
να πάρουν τη διάσταση του αγώνα: Κάτι
τέτοιο θα προϋπέθετε τη λήξη της χρόνιας
αφωνίας του ΤΕΕ για τις τύχες των
εργαζόμενων μηχανικών, που βλέπουν να
επιδεινώνονται δραματικά οι συνθήκες
άσκησης του επαγγέλματός τους. Όμως ένα
άνοιγμα του ΤΕΕ στη δράση των εργαζόμενων
μηχανικών απειλεί θανάσιμα την ησυχία
των ηγετικών
ομάδων που με αγαστή σύμπνοια
νέμονται τις ασήμαντες δοτές, πολιτικές
εξουσίες του, εξασφαλίζοντας όμως τη
διαχείριση ενός ετήσιου προϋπολογισμού
που ανέρχεται στα 11,5 δις, χωρίς
προγραμματισμό (ήδη επί 17 χρόνια),
κανόνες, και
ουσιαστική διαφάνεια: Με πενιχρά έως
ανύπαρκτα αποτελέσματα, πλην της
εξυπηρέτησης ατομικών επιδιώξεων και της
δημιουργίας πελατειακών σχέσεων. Οι
μόνες δημιουργικές δράσεις του ΤΕΕ
οφείλονται στον ηρωισμό λιγοστών ατόμων
που πρωτοβουλιακά επιμένουν σε ένα
περιβάλλον εχθρικό και ασύδοτο. Ένα
περιβάλλον που δεν έθιξε η απερχόμενη
Διοίκηση (ούτε είχε και τα περιθώρια σε
μια θητεία μόλις 1,5 χρόνου
μέσα σε μια καταιγιστική όσο και
καταστροφική επικαιρότητα για κάτι
τέτοιο, χωρίς να διακινδυνεύσει ένα
βούλιαγμα στην εσωστρέφεια) και έτσι
αναπαράγεται διογκωμένο.
Πρόσφατα, η επιβολή των πρώτων εγγραφών
στα μητρώα του ΤΕΕ μελών με τρία έτη
σπουδών, σημαδεύουν την κατάρρευση μιας 15ετούς
υποκριτικής, συντεχνιακής, ανεδαφικής
υπεράσπισης του ρόλου των μηχανικών από
τις Διοικήσεις του, υπό τις κραυγές της
οποίας αποσιωπήθηκε και διευκολύνθηκε η
επιβολή ενός καθεστώτος εργασιακού
μεσαίωνα. Αυτή η εξέλιξη προδιαγράφει
νέους ορίζοντες, γεννάει
νέα διλήμματα και προοιωνίζεται
μάχες με νέες μορφές.
Για
τη Συσπείρωση, το ζητούμενο της
απαγκίστρωσης από την ατελέσφορη
υποκριτική πολιτική του ΤΕΕ συνδέεται με
την υπεράσπιση της ενότητας και των
συμφερόντων των εργαζόμενων μηχανικών,
με τη διεκδίκηση νέων τρόπων και θεσμών
κοινωνικού ελέγχου, στην προοπτική της
αλληλεγγύης και της συνεργασίας των
ανθρώπων του μόχθου και της
δημιουργίας.
Εχθρική
ορθώνεται απέναντί μας η προοπτική της
ισοπέδωσης προς τα κάτω, του
κατακερματισμού των εργαζόμενων, της
αναπτυσσόμενης κοινωνικής βαρβαρότητας.
Ειδικά στο ΤΕΕ, το φάσμα αυτής της
προοπτικής αναδεικνύουν σήμερα δυο
προτάσεις:
Η
πρόταση για την υπεράσπιση του ρόλου των
μηχανικών, με δημιουργία πολλών Μητρώων
για τα μέλη του ΤΕΕ και έτσι διαμόρφωση
εργαζόμενων μηχανικών πολλών ταχυτήτων.
Από την άλλη, η πρόταση για την άμεση
εκλογή των εκτελεστικών του οργάνων (Προέδρου
και ΔΕ), επιδιώκει την ενίσχυση της
προεδροκρατικής αυταρχικής διοίκησής
του, το όρθωμα ακόμη ψηλότερων τειχών
ανάμεσα στους εργαζόμενους μηχανικούς
και σε μια Διοίκηση που θα διαμορφώνεται
και θα συμμορφώνεται με κέντρα
ολωσδιόλου έξω από τους μηχανικούς.
Η
Συσπείρωση Αριστερών Μηχανικών θεωρεί
αυτές τις κατευθύνσεις καίρια απειλή για
τα συμφέροντα των εργαζόμενων συναδέλφων.
Με την παρουσία της στα όργανα του ΤΕΕ θα
προσπαθήσει να τις αποτρέψει, όπως
και να ενισχύσει
τις φωνές αντίστασης και αγώνα, που θα
προβάλλουν οι εργαζόμενοι μηχανικοί πρωτίστως
εκτός και εναντίον του ρόλου και των
πολιτικών του.