Ο χώρος των εργαζόμενων μηχανικών και η οργάνωση των αντιστάσεων στη νεοφιλελεύθερη επίθεση
Η κυριαρχία του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού με την επιθετική μορφή του νεοφιλελευθερισμού και του πολέμου συναντά σήμερα την ολοένα αυξανόμενη αντίδραση των κυριαρχούμενων τάξεων και λαών σ’ όλο τον κόσμο. Μαζικά κοινωνικά κινήματα, παραδοσιακά και νέα, πραγματοποιούν κριτική σε όλες τις εκφάνσεις των αγοραίων πολιτικών και των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, διαμορφώνουν δίκτυα επικοινωνίας, περνούν τα σύνορα και δημιουργούν κοινούς τόπους συνεργασίας και αλληλεγγύης, συνθέτοντας την πολιτική των από κάτω.
Αυτή η κίνηση εκατομμυρίων ανθρώπων, που σε ορισμένες περιπτώσεις ανοίγουν ρωγμές και κερδίζουν θέσεις, εμψυχώνει και τους δικούς μας αγώνες και μας επιτρέπει να ελπίζουμε στη σημασία και τη δυναμική των παρεμβάσεών μας.
Στη χώρα
μας και το χώρο που εργαζόμαστε και
παρεμβαίνουμε οι νεοφιλελεύθερες
ευρωπαϊκές και κυβερνητικές πολιτικές –που
συναντούν τη συναίνεση και της ΝΔ- έχουν
προκαλέσει μεγάλες θεσμικές και
ιδεολογικές ανατροπές.
Η θεαματική αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου στους τομείς της απασχόλησης των μηχανικών (βιομηχανία, τεχνικά και οικοδομικά έργα, πληροφορική, νέες τεχνολογίες, τηλεπικοινωνίες, εμπόριο, υπηρεσίες, σχεδιασμός του χώρου, περιβάλλον) βασίστηκε στη μεγαλύτερη εκμετάλλευση της μισθωτής εργασίας με την πραγματική μείωση των μισθών, τη διεύρυνση της μερικής απασχόλησης στον ιδιωτικό και σήμερα το δημόσιο τομέα, με την επέκταση του δελτίου παροχής υπηρεσιών και της μαύρης εργασίας και την υποχρεωτική υπερωριακή απασχόληση.
Παράλληλα η συγκέντρωση του κατασκευαστικού κλάδου, που πρόσφατα συνοδεύτηκε με νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούν την εργασία, (ανάθεση μελετών δημοσίου, αναθέσεις δημοσίων έργων, μητρώο κατασκευαστών ιδιωτικών έργων, διαδικασίες οικοδομικών αδειών κ.λ.π.) οδήγησε σε δεινή επαγγελματική θέση χιλιάδες αυτοαπασχολούμενους μηχανικούς και μικρά μελετητικά γραφεία που εξωθούνται σε πελατειακές σχέσεις με το δημόσιο εργοδότη. Οι κατά νόμον αμοιβές των ιδιωτικών έργων, καθηλωμένες επί δεκαπενταετία, δεν αντιστοιχούν ούτε στο λειτουργικό κόστος που επωμίζεται ο εργαζόμενος μηχανικός.
Παρ’ ότι οι μηχανικοί ως κλάδος δεν αντιμετωπίσαμε μέχρι σήμερα σοβαρό πρόβλημα ανεργίας –αντίθετα τα ολυμπιακά έργα και η επέκταση των δραστηριοτήτων του ελληνικού κεφαλαίου στο εξωτερικό απέδωσαν νέες θέσεις εργασίας– πολύ σοβαρά προβλήματα δημιουργούνται στη διάρθρωση της εργασίας κατά αντικείμενο και ειδικότητες, στην εσωτερική διαστρωμάτωση, στην ποιότητα και την αμοιβή της εργασίας. Έτσι, μεγάλος αριθμός μηχανικών οδηγείται στην υπερεργασία με τη μορφή της υπερωριακής απασχόλησης ή της δεύτερης εργασίας για να διασφαλίσει ένα ανεκτό επίπεδο ζωής. Σήμερα το φάσμα της ανεργίας επανέρχεται ως απειλή, κυρίως σε ορισμένα αντικείμενα και κλάδους.
Παράλληλα, το σύστημα των κοινωνικών παροχών και πρωτίστως της ασφάλισης παραμένει εξαιρετικά ανεπαρκές. Το καθεστώς εισφορών και συντάξεων των νέων μηχανικών είναι απαράδεκτο και η υγιειονομική κάλυψη των ασφαλισμένων στο ΚΥΤ ανεπαρκέστατη και υποκείμενη σε δαιδαλώδη γραφειοκρατία. Η ανταποδοτικότητα και τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα παραμένουν απειλές καθώς το ΤΣΜΕΔΕ κινδυνεύει να μετατραπεί σε κερδοσκοπικό τραπεζικό μηχανισμό και η αγοραία απελευθέρωση των αποθεματικών του να υπονομεύσει τις σημερινές και μελλοντικές παροχές στους ασφαλισμένους.
Η αναδιάρθρωση της εργασίας των μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων μηχανικών, που είναι σήμερα δεκάδες χιλιάδες, βασίστηκε και συμβάδισε με την αποδόμησή τους ως συλλογικών υποκειμένων τα οποία με συντεταγμένο και αυτόνομο τρόπο υπερασπίζονται τα εργασιακά και κοινωνικά τους δικαιώματα.
Οι παραδοσιακοί επιστημονικοί σύλλογοι περνούν μια βαθιά κρίση ταυτότητας και κυριαρχούνται, με λίγες εξαιρέσεις, από τις αδρανείς πολιτικές των συνεργαζομένων κυβερνητικών και νεοδημοκρατικών δυνάμεων. Το ΤΕΕ εκ της φύσεως και της πολιτικής του δεν αποτελεί τον κατάλληλο χώρο συνδικαλιστικής έκφρασης των μηχανικών. Οι μισθωτοί του δημόσιου τομέα υφίστανται τις πολλαπλές πιέσεις του κατακερματισμού και της ιδιωτικοποίησης των παραδοσιακών αντικειμένων τους και οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα δεν διαθέτουν αποτελεσματικό μαζικό φορέα ένταξης και αναφοράς. Τέλος η συγκρότηση σωματείων κάθετα διαρθρωμένων συναντά δυσκολίες. Και δεν έχει προωθηθεί επαρκώς.
Έτσι οι εργαζόμενοι μηχανικοί όχι μόνο διαπραγματευόμαστε την εργασία μας ατομικά, αλλά και δεν διαθέτουμε κανένα συλλογικό πλαίσιο αναφοράς της εργασιακής και επιστημονικής μας κατάστασης, του κοινωνικού ρόλου που επωμιζόμαστε, των δυνατοτήτων και των επιπτώσεων της εργασίας μας.
Η αποστασιοποίηση των μηχανικών από τους φορείς τους δεν είναι παράγωγο μόνο της εξατομικευμένης εργασιακής κατάστασης και του γραφειοκρατικού εκφυλισμού των συνδικαλιστικών φορέων -άλλωστε πάντα υπάρχει η δυνατότητα ανατροπών ή εναλλακτικών παρεμβάσεων. Οι συνοδεύουσες την εργασιακή αναδιάρθρωση και επικρατούσες σήμερα ιδεολογίες του ανταγωνισμού, της ατομικής ανέλιξης και των προσωπικών επιλογών έναντι των συλλογικών δράσεων επικαθορίζουν τις ατομικές στάσεις και ερμηνεύουν, από μια σκοπιά, τη συνδικαλιστική αναδίπλωση των μηχανικών, που, οπωσδήποτε, δεν αποτελεί διέξοδο στα οξυμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε.
Η άλλη πλευρά του νεοφιλελεύθερου νομίσματος είναι η επιβολή ενός αντικοινωνικού και περιβαλλοντικά καταστροφικού μοντέλου ανάπτυξης, παραγωγής και διαχείρισης του χώρου, στο οποίο συμμετέχουν εκόντες άκοντες οι εργαζόμενοι μηχανικοί και το οποίο, ενώ είναι βαθύτατα ταξικό, εμπλέκει τις λαϊκές τάξεις και τείνει να διασφαλίζει την αποδοχή του.
Τα έργα των Ολυμπιακών Αγώνων απογείωσαν τις ιστορικές τάσεις υπερανάπτυξης του κατασκευαστικού τομέα και του τομέα των υπηρεσιών (τουρισμός, κ.λ.π.) και ώθησαν τους τομείς των τηλεπικοινωνιών, της πληροφορικής και των νέων τεχνολογιών. Εξάντλησαν μαζί με τα εναπομείναντα φυσικά αποθέματα ανασυγκρότησης του χώρου και τις κοινωνικές προϋποθέσεις διεκδίκησης ενός κοινωνικού κράτους που αναβαθμίζει την ποιότητα της καθημερινής ζωής, συνδυάζοντας τα ατομικά με το συλλογικό και το δημόσιο συμφέρον.
Απ’ αυτή τη σκοπιά ο πολιτισμός των Ολυμπιακών Αγώνων, εναντίον των οποίων η Συσπείρωση αγωνίστηκε με όλες τις δυνάμεις της, έχει επικρατήσει και το νεοφιλελεύθερο σχέδιο του ελληνικού αστισμού επιβάλλεται σε πολλά επίπεδα, αν μάλιστα προσθέσουμε στις ολυμπιακές πολιτικές τα πρόσφατα νομοσχέδια για τα αυθαίρετα, τις οικοδομικές άδειες και τα δάση καθώς και την επιδότηση των αυτοκινήτων μεγάλου κυβισμού.
Αντίθετα στις πολιτικές της εκμετάλλευσης της εργασίας, αποδιάρθρωσης του συλλογικού της χαρακτήρα και αναδίπλωσης των συνδικαλιστικών οργανώσεων, αντίθετα στην αγοραία ρύθμιση του χώρου και στη ληστρική εκμετάλλευση της φύσης, υπάρχουν ευτυχώς πυρήνες αμφισβήτησης και αντίστασης στο χώρο των μηχανικών.
Η Συσπείρωση επιδιώκει να είναι ένας συλλογικός δημοκρατικός αριστερός χώρος με συστηματική και μαχητική παρέμβαση στους φορείς των μηχανικών -και εν προκειμένω στο Τεχνικό Επιμελητήριο- με την πάγια θέση: εντός εκτός κι εναντίον. Θέλουμε να διατυπώσουμε θέσεις αγώνα από τη σκοπιά των εργαζόμενων μηχανικών, ν’ αντισταθούμε στην εντεινόμενη εμπορευματοποίηση του χώρου και των δημόσιων αγαθών και να συμβάλλουμε στην ενεργοποίηση των πολλών και στην ανάπτυξη μαζικών κινημάτων.
Η Συσπείρωση υποδεικνύει το δρόμο της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης, της αξιοπρέπειας και του αγώνα και καλεί τους συναδέλφους να βαδίσουμε αυτόν το δρόμο μαζί.