Οι εξαρτημένες σχέσεις εργασίας προσδιορίζουν τους όρους άσκησης του επαγγέλματος της πλειοψηφίας των μηχανικών και κυρίως των νέων. Όμως, από τους φορείς στους οποίους είναι οργανωμένοι οι μηχανικοί (ΤΕΕ και Επιστημονικοί Σύλλογοι), απουσιάζει η συνδικαλιστική οργάνωση της μισθωτής εργασίας. Εκτός από ελάχιστα εργασιακά σωματεία, σε χώρους όπου εργάζονται αρκετοί μηχανικοί, ο μόνος χώρος μισθωτής εργασίας που συγκροτείται συνδικαλιστικά αυτοτελώς είναι οι μηχανικοί του δημοσίου. Έχει μάλιστα αναγνωριστεί η θέση της Π.Ο. ΕΜΔΥΔΑΣ στα όργανα των μηχανικών και έχει κατοχυρωθεί θεσμικά τόσο η αποκλειστική εκπροσώπηση του κλάδου (μέσω της υπογραφής Ειδικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας) όσο και η συμμετοχή της σε διάφορους φορείς, όπως στη διοίκηση του ΤΣΜΕΔΕ. Βέβαια, η ΕΜΔΥΔΑΣ ιδρύθηκε ως σωματείο σε μια εποχή που μισθωτοί μηχανικοί ήταν κυρίως οι μηχανικοί του δημοσίου. Σήμερα, ενώ τα προβλήματα μεγαλώνουν και οξύνονται στο χώρο των μηχανικών με εξαρτημένη σχέση εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, δυστυχώς δεν υπάρχει αντιμετώπισή τους με συλλογικό και οργανωμένο τρόπο, ανάλογο με αυτό που ισχύει για τους μηχανικούς του δημοσίου. Το αντίθετο βέβαια ισχύει με τις εργοδοτικές οργανώσεις.
Αν κάποτε, οι επιστημονικοί σύλλογοι είχαν ασχοληθεί με συστηματικό τρόπο για το ζήτημα των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε. Και έχουν πολλά αλλάξει. Πρόσφατα μάλιστα, σε κάποιους συλλόγους έγιναν προσπάθειες «εκσυγχρονισμού» τους, ώστε να εγγράφονται ως μέλη και εταιρείες! Όσο για το ΤΕΕ είναι πιο αντιδραστικό ακόμα και από το Μάαστριχ και τις οδηγίες της Ε.Ε. Υπενθυμίζουμε ότι, επί προεδρίας του κ. Λιάσκα, προώθησε ρύθμιση να μην εφαρμοστεί στην Ελλάδα οδηγία της Ε.Ε., η οποία κατοχύρωνε συγκεκριμένες θέσεις εργασίας μηχανικών στη συγκρότηση των τεχνικών εταιρειών!...
Δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα…
Ως τώρα, η υπογραφή συλλογικής σύμβασης για τους μηχανικούς με εξαρτημένη σχέση εργασίας στον ιδιωτικό τομέα γίνεται από ένα πολυκλαδικό σωματείο, τον ΣΤΥΕ, με ασήμαντη συμμετοχή μηχανικών. Παράλληλα, και σε αντίθεση με τον ΣΤΥΕ, έχει συγκροτηθεί το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών, που προσπαθεί να συσπειρώσει μηχανικούς, τεχνολόγους και λοιπούς τεχνικούς, αλλά δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να υπογράψει συλλογική σύμβαση γι αυτούς.
Είναι γνωστό το τι συμβαίνει με τα πολυκλαδικά σωματεία, ιδιαίτερα σήμερα, που επικρατούν οι ελαστικές σχέσεις εργασίας και κατατεμαχίζουν ακόμα περισσότερο την ενότητα των εργαζομένων. Ενώ σωματεία -σε χώρους δουλειάς, αλλά και κλαδικά- γίνονται όργανα πάλης και διεκδίκησης με μαζικούς όρους, κανένα πολυκλαδικό σωματείο δεν έχει τέτοια χαρακτηριστικά. Γι αυτό άλλωστε, τέτοιες μορφές οργάνωσης είτε υποτάσσονται στον κρατικό συνδικαλισμό, όπως ο ΣΤΥΕ, είτε αναλώνονται σε μικροσυσχετισμούς ανάμεσα σε «πολιτικά επιτελεία» για το περιεχόμενο της πολιτικής «γραμμής», αδυνατώντας να εκφράσουν με στοιχειώδεις συνδικαλιστικές πρακτικές (απεργία, συλλογικές διαπραγματεύσεις), το κοινωνικό υποκείμενο που φιλοδοξούν να εκπροσωπήσουν, όπως το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών. Πρόσφατα μάλιστα, ενώ ο ΣΤΥΕ διαπραγματευόταν την υπογραφή συλλογικής σύμβασης, οι εργοδοτικές ενώσεις επικαλέστηκαν την ύπαρξη του Σωματείου Μισθωτών Τεχνικών για να διακόψουν τη διαπραγμάτευση. Τελικά, πήγαν στα δικαστήρια, για να βρεθεί ποιος έχει τη δυνατότητα υπογραφής συλλογικής σύμβασης για τους μηχανικούς! Είναι προφανές ποιοι τρίβουν τα χέρια τους με ικανοποίηση, από την κατάσταση που υπάρχει σήμερα στο ζήτημα της συνδικαλιστικής οργάνωσης της μισθωτής εργασίας στο χώρο των μηχανικών…
Για την ενότητα των …αντιθέσεων
Χέρι βοήθειας, στα συμφέροντα που ηγεμονεύουν στο ΤΕΕ αλλά και της εργοδοσίας, προσφέρουν σήμερα και αυτόκλητοι εκπρόσωποι των «μισθωτών μηχανικών», που αυτοπροσδιορίζονται ως αριστεροί. Στις πρόσφατες εκλογές του ΤΕΕ είδαμε να εμφανίζεται άλλη μία νέα παράταξη -πλάι στις παρατάξεις των μηχανικών της εκπαίδευσης, των ελεύθερων επαγγελματιών και άλλων συντεχνιακών ή τοπικιστικών ομαδοποιήσεων- που έχει σαν προμετωπίδα της τη «μισθωτή εργασία» και το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών. Δυστυχώς, αυτού του τύπου πολιτικές προσεγγίσεις, δηλαδή η υποκατάσταση συνδικαλιστικών οργανώσεων από παραταξιακά σχήματα, έχουν δείξει τα όριά τους. Αρκεί να δούμε τι πράγματι έχει προσφέρει η παράταξη των ελεύθερων επαγγελματιών στους ελεύθερους επαγγελματίες μηχανικούς ή η παράταξη των μηχανικών της εκπαίδευσης στους μηχανικούς της εκπαίδευσης. Όχι μόνο αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα για τα οποία επαγγέλλονται ότι αγωνίζονται, αλλά τουναντίον ενσωματώνονται στις κυρίαρχες πολιτικές.
Επίσης, η ανάληψη της διαχείρισης αυτού του ζητήματος από πολυκλαδικά σωματεία, όπως ο ΣΤΥΕ και το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών, ουσιαστικά απεμπλέκει το ΤΕΕ και τους άλλους φορείς των μηχανικών από πολιτικές ευθύνες. Ως Πόντιοι Πιλάτοι, μπορούν να «νίπτουν τας χείρας» τους. Εξάλλου, δεν ξεχνούν τι προβλήματα είχαν από την εκπροσώπηση της ΕΜΔΥΔΑΣ στο ΤΣΜΕΔΕ, για την Τράπεζα ΑΤΤΙΚΗΣ και το Ασφαλιστικό, και δεν θέλουν να έχουν και άλλες παρόμοιες «εμπλοκές». Για όσους ενδιαφέρονται πραγματικά για τα ζητήματα της μισθωτής εργασίας των μηχανικών, είναι προφανής η ανάγκη συγκρότησης αυτόνομης συνδικαλιστικής οργάνωσης των μηχανικών με εξαρτημένη σχέση εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, που να είναι θεσμικά κατοχυρωμένη στα όργανα του ΤΕΕ και αναγνωρισμένη από τους φορείς των μηχανικών, κατ’ αντιστοιχία με την ΕΜΔΥΔΑΣ.
Η Συσπείρωση απευθύνει προς όλες τις δυνάμεις που κινούνται στους χώρους των μηχανικών -και κυρίως στους ίδιους τους εργαζόμενους μηχανικούς- ανοικτή πρόταση συζήτησης για το ζήτημα αυτό. Έχουμε εμπιστοσύνη στις μαζικές συλλογικές διαδικασίες και στους εργαζόμενους μηχανικούς, που βρίσκονται σε όλες τις παρατάξεις. Με «κομπρεμί» δεν στήνονται συνδικάτα! Δεν απευθύνουμε την πρότασή αυτή μόνο προς τους πολιτικούς μας φίλους, για να «στήσουμε από τα πάνω» ένα περιθωριακό σωματείο με «αριστερό προσωπείο» που θα κυριαρχείται από μικροσυσχετισμούς ανάμεσα σε διάφορες τάσεις της αριστεράς και θα εξαντλεί τη δραστηριότητά του στα πλαίσια των μικροηγεμονισμών αυτών των πολιτικών ομάδων. Δυστυχώς τέτοια υπάρχουν και είναι προδιαγραμμένο το μέλλον τους. Το ζητούμενο είναι η υπέρβαση της σημερινής μίζερης κατάστασης και η δημιουργία των αναγκαίων συνθηκών για την αξιοπρεπή και αποτελεσματική εκπροσώπηση των μηχανικών με εξαρτημένη σχέση εργασίας στον ιδιωτικό τομέα.