ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ: ΠΑΣΟΚΙΚΑ ΑΝΑΜΑΣΗΜΑΤΑ
Όταν πρόσφατα ψηφίστηκε ο
νόμος που άλλαξε τη διαδικασία επιλογής
αναδόχου για την κατασκευή των δημοσίων
έργων (κατάργηση του μαθηματικού τύπου),
όλοι οι φορείς είχαν συμφωνήσει σ’ ένα
πράγμα: στο ότι ο νέος νόμος απαιτεί την
αναβάθμιση της ποιότητας των μελετών των
έργων ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη
διασφάλιση της καλής εκτέλεσης. Ο υπ.
ΠΕΧΩΔΕ κ. Σουφλιάς ανέστειλε το νόμο της
επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ υπουργού κας Βάσως
Παπανδρέου, που τροποποιούσε τις
διαδικασίες ανάθεσης και εκπόνησης των
μελετών του δημοσίου, και δεσμεύτηκε ότι
θα λάβει υπόψη του τις απόψεις των φορέων,
προκειμένου να εισηγηθεί ένα νέο σχετικό
νομικό πλαίσιο.
Το
νέο σχέδιο που μας ανακοινώθηκε, όμως, δεν
διαφοροποιείται δυστυχώς ως προς τη
φιλοσοφία του και τις βασικές διατάξεις
του από τον νόμο της προκατόχου του.
Κινείται κι αυτό στην κατεύθυνση της
πλήρους κατάργησης του ισχύοντος ακόμα ν.
716/77. Η κατάργηση
του κατώτατου ορίου αμοιβών και η
αντικατάστασή του με την οικονομική
προσφορά ως κριτήριο επιλογής του
αναδόχου είναι κοινά σημεία και στα δύο
κείμενα. Κοινή και αγοραία η λογική που μετατρέπει
τις μελέτες από πνευματική και
επιστημονική ενασχόληση σε εμπόρευμα,
που υπόκειται στους νόμους του
ανταγωνισμού. Συγχρόνως για άλλη μία φορά
απουσιάζουν τελείως απ’ το κείμενο
διατάξεις που να διασφαλίζουν –έστω ως
πρόθεση– την ποιότητα
των μελετών, τον εκσυγχρονισμό των
προδιαγραφών σύνταξής τους και την
επικαιροποίηση του κώδικα αμοιβών. Όσο δε
για την επίβλεψη και τη διοίκηση των
έργων, με παρεμφερείς διατάξεις παρακάμπτεται
η δημόσια διοίκηση ως ελεγκτικός
μηχανισμός με την εκχώρηση
αρμοδιοτήτων της σε ιδιώτες και
εμπειρογνώμονες, για την επίλυση «συγκεκριμένων
τεχνικών προβλημάτων», με τους οποίους ο
δημόσιος φορέας μπορεί να συνάπτει
συμβάσεις και να κάνει απευθείας
αναθέσεις, χωρίς μάλιστα να ορίζεται ο
τρόπος επιλογής τους.
Και βέβαια για εκείνη την περίφημη
αναβάθμιση της Δημόσιας Διοίκησης ή την
αναδιάρθρωση των Υπηρεσιών, που
ασχολούνται με τις μελέτες εξακολουθεί
ούτε λόγος να γίνεται.
Έχουμε
επισημάνει επανειλημμένως ότι το
πρόβλημα με το ισχύον νομικό καθεστώς δεν
βρίσκεται στη φιλοσοφία του και στις
βασικές κατευθύνσεις. Ο νόμος 716/77 με τα
εκτελεστικά του διατάγματα ορίζει ένα
πλαίσιο, μέσα στο οποίο οι
αντισυμβαλλόμενοι, εργοδότης και
μελετητής, μπορούσαν και όφειλαν να
κινηθούν. Οι νομοθετικές παρεκκλίσεις
όμως και η καταστρατήγηση των διατάξεών
του, με αποτέλεσμα την πλήρη αδιαφάνεια
και διαπλοκή στις αναθέσεις μελετών, τον
υπονόμευσαν και τον οδήγησαν σε
ουσιαστική εγκατάλειψη κατά την
υπερεικοσαετή πορεία του. Η ενίσχυση
λοιπόν του σημερινού νομικού πλαισίου με
τις κατάλληλες τροποποιήσεις για την
επίλυση των διαπιστωμένων προβλημάτων
του –αναλύσεις και προτάσεις άλλωστε σ’
αυτή την κατεύθυνση έχουν γίνει από
πολλούς φορείς– θα ήταν δυνατόν
διασφαλίσει την ποιότητα του παραγόμενου
έργου και να εξυπηρετήσει το δημόσιο
συμφέρον.
Στο
ζητούμενο αυτό το νέο νομοσχέδιο –όπως
και το προηγούμενο– δεν απαντά, αντίθετα
είναι επιζήμιο και για το υλικό αλλά και
για το ανθρώπινο δυναμικό που
δραστηριοποιείται σ’ αυτόν τον τομέα,
τους μηχανικούς. Γι’ αυτό είμαστε
αντίθετοι και ζητάμε την απόσυρσή του.
Πιστεύουμε ότι πρέπει να προωθηθεί για
υπερψήφιση από τη Βουλή ένα θεσμικό
πλαίσιο για την ανάθεση και εκπόνηση
μελετών στη βάση των εξής θέσεων:
·
Να μην αγνοεί
τον κώδικα αμοιβών και να προβλέπει τον
εκσυγχρονισμό του και την επέκτασή του.
·
Να έχει
καθολική εφαρμογή σε όλες τις αναθέσεις
μελετών δημοσίου συμφέροντος χωρίς
παρεκκλίσεις.
·
Να μην
περιλαμβάνει εξαιρέσεις και παράθυρα
στην εφαρμογή του με συνακόλουθα την
αδιαφάνεια και τη διαπλοκή.
·
Να θεσπίζει
διαδικασίες που θα οδηγήσουν στη συνεχή
βελτίωση των προδιαγραφών εκπόνησης
μελετών και εκτέλεσης έργων, ώστε να
διασφαλίζεται υψηλή ποιότητα μελετών.
·
Να προβλέπει
όρους ώστε το δημόσιο να βελτιώνει
συνεχώς την ικανότητά του για
αποτελεσματικό προγραμματισμό,
συντονισμό, επίβλεψη και έλεγχο.
·
Να αποκλείει
αμφιλεγόμενα συστήματα ανάθεσης
αρμοδιοτήτων του δημοσίου σε ιδιώτες και
να στοχεύει στην ενδυνάμωση της Δημόσιας
Διοίκησης.
Καλούμε όλους τους φορείς
των μηχανικών να συμπαραταχθούν με αυτό
το αίτημα και να σταθούν ενάντιοι στο νέο
νομοσχέδιο.