ΤΣΜΕΔΕ: Ένα Ταμείο ελκυστικό για όλους τους άλλους πλην των εργαζόμενων μηχανικών
(Άρθρο του ΓΙΑΝΝΗ ΓΡΗΓΟΡΟΠΟΥΛΟΥ, Πολιτικού Μηχανικού, που δημοσιεύτηκε στο Ε.Δ. του ΤΕΕ 2336/21-3-2005 με το αφιέρωμα στο ΤΣΜΕΔΕ)
Ως γνωστόν, το ΤΣΜΕΔΕ είναι ένα Ταμείο με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
· Συγκεντρώνει τις λειτουργίες από τη μια ενός (ελλιπούς) ασφαλιστικού φορέα και από την άλλη ενός τραπεζικού οργανισμού. Ως ασφαλιστικός φορέας δεν έχει μέχρι σήμερα αναπτύξει Κλάδο Προνοιακών Παροχών ενώ η παροχή υπηρεσιών ιατροφαρμακευτικής κάλυψης βρίσκεται σε εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο σε σύγκριση με όλα σχεδόν τα υπόλοιπα Ταμεία. Ως τραπεζικός οργανισμός προσφέρει υπηρεσίες έκδοσης εγγυητικών επιστολών αλλά και προεξόφλησης λογαριασμών στα μέλη του, δηλαδή κυρίως σε εργολήπτες (και δευτερευόντως σε μελετητές) δημοσίων έργων. Τα τελευταία χρόνια, ως βασικός μέτοχος της Τράπεζας Αττικής, φιλοδοξεί να επεκτείνει τις τραπεζικές του δραστηριότητες με την εξαγορά του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, πράγμα που –προς το παρόν– δεν έχει προχωρήσει.
· Η αναλογία συνταξιούχων προς ασφαλισμένους είναι εξαιρετικά ευνοϊκή (περίπου 1:7,5), πράγμα που σημαίνει ότι οι συνταξιοδοτικές του υποχρεώσεις θα καλύπτονται με πολύ μεγάλη άνεση και σε βάθος χρόνου, σε σύγκριση με όλα τα υπόλοιπα Ταμεία.
· Η περιουσία του ανέρχεται στο ποσό των 1,97 δις ευρώ, με το ΙΚΑ να έχει 3,99 δις ευρώ. Στην πραγματικότητα το ΤΣΜΕΔΕ αποτελεί το πλουσιότερο Ταμείο της χώρας, καθώς είναι πρώτο και σε αξία μετοχών (259 εκατ. ευρώ) και με τα υψηλότερα διαθέσιμα (1,3 δις ευρώ) (στοιχεία 31-12-2003 από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 12-12-2004). Αν μάλιστα προσθέσουμε τις οφειλόμενες αναδρομικές κρατήσεις του 1% επί των λογαριασμών των έργων του Π.Δ.Ε. και του 2% επί των κερδών των εργολάβων ιδιωτικών έργων, τότε το ύψος του αποθεματικού ανεβαίνει τουλάχιστον στα 3 δις ευρώ. Και όλα αυτά χωρίς να συνυπολογίσουμε τα κλεμμένα ποσά από το Κράτος λόγω της τεράστιας διαφοράς (μέχρι το 1985) μεταξύ πραγματικού (τρέχοντος) επιτοκίου και αυτού που εφάρμοζε η Τράπεζα Ελλάδος στα αποθεματικά (καταθέσεις) του Ταμείου καθώς και τα οφειλόμενα λόγω κρατικής χρηματοδότησης για τους μετά την 1-1-1993 ασφαλισμένους (Ν. 2084/92).
Τα πιο πάνω χαρακτηριστικά του ΤΣΜΕΔΕ έχουν ανοίξει –χρόνια τώρα, από την εποχή της Technobank– την όρεξη των επιχειρηματιών-τζογαδόρων μηχανικών, με συμπαραστάτη και σύμμαχο την Κυβέρνηση («εκσυγχρονιστική» ή «φιλελεύθερη», το ίδιο κάνει) και μεγάλο κομμάτι της πολιτικο-συνδικαλιστικο-επιχειρηματικής ηγεσίας του ΤΕΕ, προκειμένου να «βάλουν χέρι» στα αποθεματικά του ΤΣΜΕΔΕ, οι μεν για να κλείσουν κάποιες τρύπες του δημόσιου ελλείμματος, οι δε για να γεμίσουν οι τσέπες των επιτηδείων. Η μέθοδος, σαφής: Ενίσχυση των τραπεζικών-επιχειρηματικών δραστηριοτήτων με ταυτόχρονη υπονόμευση του ασφαλιστικού-προνοιακού χαρακτήρα του Ταμείου.
Είναι αποκαλυπτικό ότι χρειάστηκαν δέκα ολόκληρα χρόνια από την εφαρμογή του αντιασφαλιστικού Ν.2084/1992 («νόμος Σιούφα») και αρκετές αποτυχημένες –ενδιάμεσα– προσπάθειες, ώστε η Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ, στη συνεδρίαση τής 8-2-2003, να πάρει επιτέλους απόφαση για την Αναδιάρθρωση των Κλάδων, με την οποία συμπληρώνεται και ολοκληρώνεται το ασφαλιστικό πλαίσιο του ΤΣΜΕΔΕ και το Ταμείο αποκτά τη δυνατότητα να ασφαλίζει ουσιαστικά και να προστατεύει αποτελεσματικά τους ασφαλισμένους του σε όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου, με θέσπιση ενιαίων κανόνων ασφάλισης για το σύνολο του ασφαλιζόμενου πληθυσμού, χωρίς διάκριση σε «παλαιούς» και «νέους» (μετά την 1.1.1993) ασφαλισμένους. Θεωρείται σίγουρο ότι ο βασικός λόγος της καθυστέρησης λήψης αυτής της απόφασης ήταν η εναντίωση στον ασφαλιστικό-προνοιακό χαρακτήρα του Ταμείου από τους γνωστούς παράγοντες του ΤΕΕ, οι οποίοι βέβαια συνεχίζουν τις προσπάθειές τους για να ακυρώσουν την απόφαση ή –τουλάχιστον– να την «τεμαχίσουν» κατά το δοκούν, αξιοποιώντας και υποδαυλίζοντας έντεχνα, μέχρι και σήμερα, τις διαφορές απόψεων μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών ασφαλισμένων στο ΤΣΜΕΔΕ (μηχανικών του Δημοσίου, μισθωτών, ελευθεροεπαγγελματιών μελετητών ή εργοληπτών κλπ).
Αναμενόμενη είναι και η αντίδραση των ίδιων κύκλων στην οποιαδήποτε προσπάθεια επίλυσης και των υπόλοιπων ασφαλιστικών προβλημάτων των μηχανικών.
Φαίνεται περίεργο από πρώτη άποψη, όμως η πιθανότητα να γίνει το ΤΣΜΕΔΕ ένας δημόσιος πλήρης και ισχυρός φορέας ασφάλισης, συνταξιοδότησης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης όλων των μηχανικών, παραμένει μικρή. Οι προσπάθειες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, δυστυχώς δεν έχουν φέρει χειροπιαστά αποτελέσματα. Ικανή και αναγκαία συνθήκη για θετικές εξελίξεις, είναι η μαχητική παρουσία των εργαζόμενων μηχανικών, που θα αναγκάσει την Κυβέρνηση να προχωρήσει –σε πρώτη φάση– στην ψήφιση σχετικής νομοθετικής ρύθμισης για την Αναδιάρθρωση των Κλάδων, όπως ακριβώς έχει αποφασιστεί από την Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ και –στη συνέχεια– στην επίλυση των υπόλοιπων σοβαρών και χρόνιων ασφαλιστικών προβλημάτων μας, όπως η ριζική αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας, η χωρίς ρίσκα αξιοποίηση των αποθεματικών, η έμπρακτη αντιμετώπιση της διαφυγής των πόρων, η θεσμοθέτηση εργοδοτικής εισφοράς στα δελτία παροχής υπηρεσιών, κλπ.