Νομοσχέδιο
για τις μελέτες του δημοσίου: Προσοχή στο
γορίλα!
Οι
αθώες βελτιώσεις και οι πονηρές
προσθήκες
Τελικά
ο υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε κατέθεσε παραμονές
Χριστουγέννων το νομοσχέδιο για τις
μελέτες του δημοσίου. Το κείμενο περιέχει
κάποιες "βελτιώσεις" και ορισμένες
πρόσθετες διατάξεις σε σχέση με το αρχικό
σχέδιο, που όμως ενισχύουν -ακόμα
περισσότερο- τους φόβους που είχαμε
εκφράσει στο κείμενό μας «Συμφωνίες
(στο) πλαίσιο» της υποκρισίας.
Οι
"βελτιώσεις" αφορούν κυρίως στην
ανασύνταξη των άρθρων 6 και 7, ώστε να
γίνονται πιο κατανοητές οι διαδικασίες
για την ανάθεση της προκαταρκτικής
μελέτης, της προμελέτης και της οριστικής
μελέτης (μήπως και κάποια αναθέτουσα αρχή
θελήσει να τις ακολουθήσει), και στη
μείωση της βαρύτητας της οικονομικής
προσφοράς ως κριτήριο ανάθεσης από 30% σε
25%.
Από
την άλλη, ο περιορισμός της αξίας των συμβάσεων που
συνάπτονται κατ΄ έτος, βάσει του άρθρου 8 (συμφωνίες-πλαίσιο),
στο 15% των εγκεκριμένων ετήσιων πιστώσεων
της αναθέτουσας αρχής, αποδεικνύει την
αγωνιώδη προσπάθεια των εμπνευστών του
νομοσχεδίου να κρύψουν τις πραγματικές
τους προθέσεις, ότι δηλαδή το
άρθρο 8 είναι αυτό που θα εφαρμοστεί κατά
κύριο λόγο, δεδομένης μάλιστα της
πιεστικής ανάγκης για απορρόφηση των
κονδυλίων της ΕΕ που κινδυνεύουν να
χαθούν. Διότι είναι
προφανές ότι ο παραπάνω περιορισμός -ακόμα
και αν εφαρμοστεί- δεν θα επηρεάσει το
μοίρασμα του υπόλοιπου 85% του
αντικειμένου σε υπεργολαβίες ημετέρων,
εκείνων δηλαδή που θα έχουν συνάψει "σύμβαση
μίζας" με τον βασικό "πάροχο".
Και
ερχόμαστε σε 2 σημαντικές προσθήκες:
1.
Το νέο άρθρο 19 με τίτλο "Μελέτες
εργολαβικών συμβάσεων" νομιμοποιεί
ευθέως και χωρίς περιορισμούς τη μέχρι
σήμερα ευρέως χρησιμοποιούμενη πρακτική
να εκπονεί ή να τροποποιεί τη μελέτη (κατά
το δοκούν) ο εργολάβος που πρόκειται να
εκτελέσει ή εκτελεί δημόσιο έργο.
2.
Στο νέο άρθρο 42 με τίτλο "Άλλες διατάξεις"
και στην παρ. 8, προβλέπεται τροποποίηση
στους σκοπούς του ΤΕΕ, ώστε να μπορεί να
συγκροτεί τεχνική υπηρεσία εποπτείας και
διοίκησης δημοσίων συμβάσεων μελετών,
υπηρεσιών και δημοσίων έργων και να
αναλαμβάνει με προγραμματικές συμβάσεις,
ως εντολοδόχος, τις σχετικές
αρμοδιότητες της αναθέτουσας αρχής.
Νέον πεδίον δόξης λαμπρόν για τη
νομενκλατούρα του ΤΕΕ, μετά τη μεγάλη "επιτυχία"
του ΙΕΚΕΜ-ΤΕΕ. Άλλωστε υπάρχουν πολλά "δικά
μας" παιδιά που πρέπει να πλασαριστούν
σε θέσεις "προσφοράς" και "ευθύνης".
Με την ευκαιρία βουλώνουμε το στόμα του
ΤΕΕ, αφού ο "τεχνικός σύμβουλος" της
Πολιτείας αξιοποιείται για την κάλυψη
των πάγιων και εγγενών αδυναμιών της
δημόσιας διοίκησης, και βέβαια
εξαγοράζουμε τη σύμφωνη γνώμη του στο
νομοσχέδιο με "χειροπιαστό"
αντάλλαγμα.
«Επανίδρυση» του κράτους με κατάρρευση
του δημοσίου συμφέροντος
Είναι
σαφές πλέον ότι οι μάσκες έπεσαν. Οι
διατάξεις του νομοσχεδίου παρέχουν όλες
τις δυνατότητες για την εκχώρηση των
βασικών αρμοδιοτήτων του δημοσίου σε
ιδιώτες και για τη διαχείριση τελικά του
δημοσίου συμφέροντος από ιδιωτικά
κεφαλαιοκρατικά κέντρα. Η δημόσια
διοίκηση διεκπεραιώνει τα υπόλοιπα:
αναλαμβάνει την απορρόφηση των κονδυλίων,
το μοίρασμα της πίτας και τη «θυροκόλληση»
των αποφάσεων. Οργανώνεται και
συγκεντροποιείται η διαπλοκή,
αναβαθμίζεται η εξάρτηση των μελετητών
και του προϊόντος της εργασίας τους από
την πολιτική εξουσία και τα ιδιωτικά
συμφέροντα, ευτελίζεται η μελέτη και
ολοκληρώνεται η υπαγωγή της στην
κατασκευή.
Είναι
γνωστό σε όλους ότι η μελέτη είναι το πιο
αποφασιστικό στάδιο για την
πραγματοποίηση ενός δημόσιου έργου. Η
μετατροπή της σε αγοραίο προϊόν
σηματοδοτεί τη γενικότερη
νεοφιλελεύθερη πολιτική στην παραγωγή
των έργων, που ξεκίνησε με το ΠΑΣΟΚ και
ολοκληρώνεται με τη ΝΔ.
Οι
συνέπειες της πολιτικής αυτής στο
σύστημα παραγωγής των δημοσίων έργων θα
είναι δραματικές:
1.
Καταργείται πλέον η έννοια του
δημοσίου συμφέροντος και εξανεμίζεται
δια παντός κάθε ελπίδα για αναβάθμιση και
επάρκεια των δημοσίων υπηρεσιών της
χώρας.
2.
Αναδιαρθρώνεται βίαια το μελετητικό
δυναμικό με την περαιτέρω συγκέντρωση
της δραστηριότητας σε μεγάλες μονάδες -
εταιρείες μελετών που θα έχουν
προνομιακή σχέση με το δημόσιο.
3.
Γενικεύεται και βαθαίνει η διαπλοκή
μεταξύ κυρίου του έργου–μελετητών–εργολάβων.
4.
Πέφτει ακόμα περισσότερο η ποιότητα
των μελετών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για
το τελικά παραγόμενο έργο.
Εμείς
επιμένουμε: Να αποσυρθεί το νομοσχέδιο
Κατόπιν
αυτών, τίθεται το ερώτημα: συναινεί το ΤΕΕ
στην ψήφιση ενός τέτοιου νόμου και -κυρίως-
αποδέχεται το ρόλο που του επιφυλάσσεται
στην υποκατάσταση της δημόσιας διοίκησης;
Εμείς θεωρούμε ότι το σύνολο των
μηχανικών και των φορέων τους θα πρέπει
να απαιτήσει την απόσυρση του
νομοσχεδίου και την υιοθέτηση από την
Κυβέρνηση ενός Ενιαίου
Πλαισίου Μελετών
Δημοσίου, που
θα σέβεται τις πάγιες θέσεις του ΤΕΕ και
των συλλόγων των μηχανικών:
1.
Να
θεσπίζει ενιαίους κανόνες με καθολική
εφαρμογή
σε όλες τις αναθέσεις μελετών και
υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος, χωρίς
παρεκκλίσεις και εξαιρέσεις που θα
ευνοούν την αδιαφάνεια και τη διαπλοκή.
2.
Να
μην αγνοεί τον θεσμοθετημένο κώδικα
αμοιβών
και να προβλέπει όρους για τον
εκσυγχρονισμό και την επέκτασή του σε
όσες υπηρεσίες αυτός δεν καλύπτει.
3.
Να
θεσπίζει διαδικασίες συνεχούς βελτίωσης
των προδιαγραφών
εκπόνησης μελετών και εκτέλεσης έργων,
ώστε να διασφαλίζεται υψηλή ποιότητα
μελετών και -κατά συνέπεια- έργων.
4.
Να
προβλέπει όρους ώστε το δημόσιο να
βελτιώνει συνεχώς την ικανότητά του για
προγραμματισμό, συντονισμό, επίβλεψη και
έλεγχο. Να
αποκλείει την ανάθεση των αρμοδιοτήτων
του σχεδιασμού, του ελέγχου και της
επίβλεψης μελετών και έργων τού δημοσίου
σε ιδιώτες και να στοχεύει στην
ενδυνάμωση των Δημόσιων Τεχνικών
Υπηρεσιών, με επαρκή στελέχωση και
αναβάθμισή τους, ώστε να ανταποκριθούν με
πληρότητα στις απαιτήσεις του ρόλου τους.